adminساختمان‌های مسکونی شهری و صنعتی در معرض انواع خطرات قرار دارند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها آتش‌سوزی است. راهکارهای ایمنی متعددی برای نجات جان انسان‌ها در چنین شرایطی اندیشیده شده است که یکی از آن‌ها پله اضطراری یا پله فرار است. این تجهیزات به‌ویژه برای ساختمان‌های بلند کاربرد داشته و معمولا در کنار نما نصب می‌شوند.
طراحی و تولید یک پله اضطراری باید مطابق با قوانین و اصولی باشد که معمولا از سوی نهادهای ایمنی مانند آتش‌نشانی تعیین می‌شوند. این تجهیزات در انواع مختلفی ساخته می‌شوند که در این مقاله آن‌ها را معرفی خواهیم کرد. با ما همراه شده و با یکی از مهم‌ترین راهکارهای کاهش خسارات جانی ساختمان خود حین بروز حوادث ناگوار آشنا شوید.
ساختار و ماهیت پله اضطراری
پیش از معرفی انواع پله اضطراری خوب است که با ساختار و کارکرد این سازه آشنا شویم. پله فرار یا Fire Escape Stairs سازه‌ای عمدتا فلزی و فولادی است که بیرون ساختمان‌های بلند و چندطبقه که احتمال بروز حوادث ناگوار در آن‌ها وجود دارد نصب می‌شود. بااین‌حال، ساخت آن از بتن و آلومینیوم نیز مرسوم است.
در بسیاری از کشورها نصب چنین پله‌ای برای همه‌ی ساختمان‌های مسکونی بلند ضروری است. خوابگاه‌های دانشجویی، مجتمع‌های مسکونی، ساختمان‌های اداری و تجاری بلند نمونه‌هایی از موارد کاربرد این سازه هستند. در کشور ما ساختمان‌های با ارتفاعی بیشتر از ۲۳ متر، ملزم به نصب این سازه هستند.
مهم ترین اصل تولید پله اضطراری
مهم‌ترین اصل در تولید پله اضطراری استفاده از متریال غیرقابل‌اشتعال است. هر فولادی را نمی‌توان برای این منظور استفاده کرد و فولاد موردنظر باید در برابر حریق و افزایش دما بیشترین مقاومت را داشته باشد. درغیراین‌صورت داغ‌شدن بیش‌ازحد سازه در حریق‌های طولانی‌مدت، امکان استفاده از آن را به ساکنان ساختمان نخواهد داد. دفرمگی یا احتمال تخریب بر اثر حریق نیز از دیگر دلایلی هستند که لزوم تولید پله اضطراری از متریال ضدحریق را ایجاب می‌کنند.
علاوه بر این به دلیل نصب این تجهیزات در محیط باز و عمدتا در معرض بارندگی، نور خورشید و هوای آلوده، احتمال خوردگی و پوسیدگی آن‌ها بالاست. مجموع این دلایل سبب شده‌اند که فولاد گالوانیزه و فولاد ضدزنگ یا Stainless Steel بهترین متریال برای ساخت پله اضطراری باشند. فولاد گالوانیزه معمولا به شکل گریتینگ (Grating)، که نوعی سازه‌ی سبک مشبک ساخته‌شده از ورق و تسمه است، در این صنعت به کار می‌رود. این محصول، امکان برشکاری، خم‌کاری و جوشکاری بالایی دارد. اطلاع از قیمت روز گریتینگ گالوانیزه می‌تواند به شما در برآورد هزینه‌هایی سفارش و ساخت پله اضطراری، کمک کند.
انواع پله اضطراری بر اساس شکل
پله اضطراری را می‌توان بر اساس معیارهای متنوعی دسته‌بندی کرد. شکل پله یکی از مهم‌ترین این معیارهاست که بر اساس آن، این سازه به سه دسته‌ی کلی تقسیم می‌شود که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
پله فرار تعادلی
به راه پله تعادلی در زبان بین‌المللی صنعتی Counterbalance Staircase گفته می‌شود. آن‌ها معمولا برای ساختمان‌های عریض نه‌چندان بلند استفاده می‌شوند که امکان تخلیه‌ی عمودی و مستقیم وجود ندارد. این راه پله به‌صورت مورب ارتفاع را به زمین رسانده و در این مسیر به تناوب مورب (شامل پله ها) و افقی (سکوها) می‌شود.
پله فرار برای استحکام شامل تعدادی ستون نیز می‌شود که زمین و سقف ساختمان را با عبور از قسمت‌های افقی راه پله به یکدیگر متصل می‌کنند. معمولا برای هر طبقه نیز یک سکو یا سطح افقی درنظر گرفته می‌شود. نصب این سازه برای ساختمان‌هایی که دارای بالکن در هر طبقه هستند، معمول بوده و تخلیه را آسان‌تر می‌کند. برقراری تعادل در این راه پله، یک فرآیند تخصصی است که به‌طور خلاصه با استفاده از وزنه‌های تعادلی، انواع کابل، قرقره و اتصال آن‌ها به دیوارها و سقف انجام می‌شود.
پله اضطراری عمودی
این نوع پله اضطراری که به آن دراپ (Drop)، قطره‌ای، کشویی یا عمودی نیز گفته می‌شود معمولا برای مسیرهای کوتاه درنظر گرفته شده و محل تخلیه را مستقیما و به شکل عمودی به زمین متصل می‌کند. درصورت نیاز به جمع‌آوری پله فرار و درواقع نصب موقت آن، این پله مناسب خواهد بود. این تجهیزات با یا بدون محافظ نیم‌کره ای یا چهارگوش ارائه می‌شوند. محل نصب پله فرار Drop نیز معمولا نزدیک پنجره است.
از مزایای پله اضطراری عمودی می‌توان به کاهش اشغال فضای سطح دیوار ساختمان و زمین اطراف آن، هزینه‌های نگهداری اندک و جلوگیری بهتر از ورود غیرمجاز نسبت به دیگر پله‌های فرار اشاره کرد.
در بین انواع پله اضطراری ، هزینه‌ی تولید نوع عمودی به دلیل کاهش پیچیدگی‌ها و ابعاد، از بقیه کمتر خواهد بود. اصلی‌ترین عامل موثر در هزینه‌ی تولید این سازه نیز قیمت روز فولاد یا آهن است. وب‌سایت فولادینو امکان استعلام سریع قیمت و خرید از بهترین تولیدکننده‌های فولاد در کشور را بدون محدودیت در میزان سفارش، فراهم کرده است.
پله فرار مارپیچ
راه پله مارپیچ که در زبان بین‌المللی صنعت به آن Gooseneck به معنی یا گردن‌غازی گفته می‌شود، ترکیبی از دو راه پله قطره‌ای و تعادلی است. این سازه، ارتفاع و سطح زمین را به‌صورت عمودی به یکدیگر متصل می‌کند؛ اما در مسیر خود پاگردها یا چرخش‌های فراوانی دارد. این ساختار به پله اضطراری ، امکان نصب برای ساختمان‌های بسیار مرتفع و درعین‌حال تخلیه‌ی عمودی ساکنان آن‌ها را می‌دهد.
پله اضطراری مارپیچ، می‌تواند به شکل تماما منحنی و بدون پاگرد یا با اضلاع زاویه‌دار و همراه با پاگرد ساخته شود. البته برای ساختمان‌های بسیار بلند، انواع تماما گرد چندان مناسب نیستند. این راه پله معمولا با یک یا دو ستون همراه می‌شود که کارکرد آن‌ها مشابه ستون‌های راه پله اضطراری تعادلی است. در بین همه‌ی انواع پله اضطراری، بالارفتن از پله‌ی گردن‌غازی از همه خطرناک‌تر است.
انواع پله اضطراری بر اساس متریال
همانطورکه اشاره کردیم، پله فرار از متریال‌های متنوعی تولید می‌شود که می‌تواند معیاری برای دسته‌بندی آن‌ها باشد.
پله اضطراری فولادی
فولاد استنلس و گالوانیزه، بهترین متریال‌ها برای تولید پله اضطراری هستند. این دو فلز علاوه بر مقاومت بالا در برابر خوردگی و حریق، استحکام بالایی دارند. به‌طورکلی مقاومت فولاد استنلس در برابر خوردگی بالاتر بوده اما قیمت ارزان‌تر فولاد گالوانیزه، آن را محبوب‌تر کرده است.
پله اضطراری آهن فرفورژه
آهن فرفورژه دیگر متریال پرکاربرد در ساخت پله اضطراری است. قیمت چنین سازه‌ای از سازه‌های فولادی ارزان‌تر است. زیبایی ظاهری طرح‌های فرفورژه‌ی نیز دیگر دلیل محبوبیت پله‌های فرار ساخته‌شده به این روش است. آهن فرفورژه باید حتما با پوشش مناسب مانند اپوکسی و رزین در برابر نور خورشید و رطوبت مقاوم‌سازی شود.
پله اضطراری آلومینیومی
آلومینیوم نیز فلزی با مقاومت بالا در برابر خوردگی است. البته لازم است که این فلز در ابتدا تحت فرآیندهایی مانند آنودایزینگ قرار بگیرد. آلومینیوم آنودایزشده نسبت به فولاد و آهن، وزن کمتری داشته و علاوه بر زیبایی ظاهری بیشتر، قابلیت رنگ‌آمیزی نیز دارد.
پله اضطراری بتنی
پله اضطراری بتنی چندان معمول نیست؛ اما همچنان در کنار برخی ساختمان‌ها دیده می‌شود. به‌ویژه درصورت نیاز به ویژگی‌هایی مانند مقاومت بالا در برابر ضربه و طوفان از این متریال استفاده می‌شود. پانل‌های چنین پله‌ای به‌صورت پیش‌ساخته تولید شده و با استفاده از انواع میلگرد و اتصالات نصب می‌شوند.
سخن آخر
پله اضطراری یکی از راهکارهای کاهش تلفات انسانی و خسارات ناشی از حوادثی مانند آتش‌سوزی در ساختمان‌های مرتفع و نیمه‌مرتفع است. این سازه می‌تواند به اشکال عمودی، متعادل و مارپیچ نصب شده و در زمان حادثه راه فراری برای ساکنان باشد. اصلی‌ترین متریال ساخت این سازه فولاد، آهن و آلومینیوم هستند. بازار آنلاین فولادینو همراه شما در قلب بازار آهن به‌منظور استعلام قیمت و خرید انواع مقاطع فلزی است.
